Konta zespołu 1. Przykłady księgowań

Katarzyna Trzpioła

Autor: Katarzyna Trzpioła

Dodano: 23 marca 2024
11

Poniżej ukazujemy przykłady księgowań na kontach zespołu 1.  Prześledź zapisy transakcji dotyczących aktywów w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz.

Konto 10 „Kasa"

W jednostce prowadzącej kasę raporty kasowe są sporządzane codziennie. Z raportu kasowego z 3 dat października wynika, że w tym dniu wystąpiły następujące operacje gotówkowe:

  1. Kasjer pobrał z banku 4.500 zł na podstawie czeku gotówkowego własnego nr 1256 celem zasilenia kasy w środki pieniężne.
  2. Kontrahent ABC wpłacił do kasy 6.000 zł za fakturę – kasjer wystawił dowód KP z 3 października.
  3. Kasjer wypłacił pracownikowi zaliczkę na zakup materiałów biurowych w kwocie 1.000 zł, na podstawie druku: wniosek o wypłatę zaliczki z 5 października.
  4. Kasjer wypłacił zleceniobiorcy wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia w kwocie 1.500 zł, na podstawie rachunku nr 1/09*/201x.
  5. Kasjer odprowadził na firmowy rachunek 3.000 zł na podstawie bankowego dowodu wpłaty z 5 października.

Operacje gospodarcze:

1. Kasjer pobrał z banku 4.500 zł na podstawie czeku gotówkowego własnego nr 1256 celem zasilenia kasy w środki pieniężne:

  • Wn „Kasa” 4.500 zł
  • Ma „Środki pieniężne w drodze” 4.500 zł

2. Kontrahent ABC wpłacił do kasy 6.000 zł za fakturę – kasjer wystawił dowód KP z 3 października:

  • Wn „Kasa” 6.000 zł
  • Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 6.000 zł

3. Kasjer wypłacił pracownikowi zaliczkę na zakup materiałów biurowych w kwocie 1.000 zł, na podstawie druku Wniosek o wypłatę zaliczki z października:

  • Wn „Rozrachunki z pracownikami” 1.000 zł
  • Ma „Kasa” 1.000 zł

4. Kasjer wypłacił zleceniobiorcy wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia w kwocie 1.500 zł na podstawie rachunku z 28 września:

  • Wn „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 1.500 zł
  • Ma „Kasa” 1.500 zł

5. Kasjer odprowadził na firmowy rachunek 4.000 zł na podstawie bankowego dowodu wpłaty z 5 października:

  • Wn „Środki pieniężne w drodze” 4.000 zł
  • Ma „Kasa” 4.000 zł

 Konto 13-1 „Rachunek walutowy”

Firma posiada należność od kontrahenta zagranicznego w wysokości 20.000 euro, która jest wyceniona według kursu 4,15 zł za 1 euro. Kontrahent uregulował należność czekiem z sumą czekową 20.000 euro. Jednostka zrealizowała czek w banku z odsprzedażą walut po kursie kupna 4,20 zł za 1 euro.

Operacje gospodarcze:
1. Otrzymanie czeku obcego z sumą czekową 10.000 euro, tytułem zapłaty 20.000 euro × 4,15 = 83.000 zł:

  • Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 83.000 zł
  • Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 83.000 zł

2. Realizacja czeku w banku 83.000 zł:

  • Wn „Środki pieniężne w drodze – czeki obce” 83.000 zł
  • Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 83.000 zł

3. WB – wpływ złotych na rachunek bieżący (20.000 euro × 4,20 zł za 1 euro) = 84.000 zł:

  • Wn „Rachunek bieżący” 84.000 zł
  • Ma „Środki pieniężne w drodze – czeki obce” 84.000 zł

4. Rozliczenie powstałych różnic kursowych:

  • Wn „Środki pieniężne w drodze – czeki obce” 1.000 zł
  • Ma „Przychody finansowe” 1.000 zł


W maju jednostka zaciągnęła kredyt walutowy (operacyjny) w kwocie: 100.000 euro. Kurs sprzedaży banku obowiązujący w dniu otrzymania kredytu wynosił: 4,12 zł/euro. Kredyt został w całości wykorzystany. W dniu 31 maja jednostka spłaciła pierwszą ratę kredytu w wysokości: 5.000 euro. Jednostka do wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego stosuje kurs średnioważony. Na ten dzień saldo na rachunku walutowym wynosiło: 10.000 euro o równowartości w polskich złotych: 39.100 zł. Zatem kurs średnio ważony przyjęty zgodnie z ZPK do wyceny rozchodu waluty wynosił: 3,91 zł/euro.

Operacje gospodarcze:
1. WB – uruchomienie kredytu: 100.000 euro × 4,12 zł/euro = 412.000 zł:

  • Wn „Rachunek walutowy” 412.000 zł
  • Ma „Kredyty bankowe” 412.000 zł

2. WB – spłata pierwszej raty kredytu: (5.000 euro × 3,91 zł/euro) = 19.550 zł:

  • Wn „Kredyty bankowe” 19.550 zł
  • Ma „Rachunek walutowy” 19.550 zł

3. Ustalenie różnic kursowych na dzień spłaty kredytu 5.000 euro × (4,12 zł – 3,91 zł) = 1.050 zł:

  • Wn „Kredyty bankowe” 1.050 zł
  • Ma „Przychody finansowe” 1.050 zł


Konto 13-5 "Inne rachunki Bankowe"

PRZYKŁAD
Spółka posiadała środki na rachunku bankowym w kwocie 150.000 zł. Założyła 2-miesięczna lokatę terminową. Zgodnie z umową oprocentowanie wyniesie 2.400 zł.
1. Przekazanie środków na lokatę bankową zarówno długo-, jak i krótkoterminową może być księgowane zapisem:
  • Wn „Inne rachunki bankowe – lokata terminowa” 150.000 zł
  • Ma „Rachunek bieżący” 150.000 zł
2. Dopisanie odsetek od lokaty księguje się natomiast:
  • Wn „Inne rachunki bankowe – lokata terminowa” 2.400 zł
  • Ma „Przychody finansowe” 2.400 zł
3. Likwidację lokaty ujmuje się zapisem odwrotnym, tj.:
  • Wn „Rachunek bieżący” 152.400 zł
  • Ma „Inne rachunki bankowe – lokata terminowa” 152.400 zł
PRZYKŁAD
Spółka ABC posiada środki na rachunku bankowym ZFŚS w kwocie 150.000 zł, a odpisy na fundusz na koncie zespołu 202.000 zł. Operacje gospodarcze związane z wykorzystaniem i gospodarką środkami były następujące:
1. Wpływ środków pieniężnych – na podstawie wyciągu bankowego z tytułu corocznego odpisu na ZFŚS 25.000 zł:
  • Wn „Rachunek bankowy ZFŚS” 25.000 zł
  • Ma „Rachunek bieżący” 25.000 zł
2. Zapłata różnego rodzaju zobowiązań ZFŚS 23.000 zł:
  • Wn „Rozrachunki z dostawcami” 23.000 zł
  • Ma „Rachunek bankowy ZFŚS” 23.000 zł
3. Przelew zapomogi na rachunek bankowy pracownika:
  • Wn „Pozostałe rozrachunki z pracownikami” 500 zł
  • Ma „Rachunek bankowy ZFŚS” 500 zł
4. Wpływ środków pieniężnych – na podstawie wyciągu bankowego wpłata z własnej kasy jednostki na podstawie bankowego dowodu wpłaty:
  • Wn „Środki pieniężne w drodze” 250 zł
  • Ma „Kasa” 250 zł
  • A następnie na podstawie wyciągu bankowego potwierdzającego wpływ środków:
  • Wn „Rachunek bankowy ZFŚS” 250 zł
  • Ma „Środki pieniężne w drodze” 250 zł
5. Odsetki od lokat dopisane przez bank po upływie umownego okresu – na podstawie wyciągu bankowego:
  • Wn „Rachunek bankowy ZFŚS” 400 zł
  • Ma „Fundusze specjalne” – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 400 zł
6. Pomyłkowy wpływ środków 38 zł:
  • Wn „Rachunek bankowy ZFŚS” 38 zł
  • Ma „Pozostałe rozrachunki” – rozrachunki z bankiem 38 zł
7. Dofinansowanie kosztów utrzymania zakładowych obiektów socjalnych z ZFŚS:
  • Wn „Fundusze specjalne” – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 6.000 zł
  • Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 6.000 zł
8. Refundacja środków na podstawowy rachunek bankowy – tytułem dofinansowania kosztów utrzymania zakładowych obiektów socjalnych:
  • Wn „Rachunek bieżący” 6.000 zł
  • Ma „Rachunek bankowy ZFŚS” 6.000 zł
9. WB – pobranie przez bank opłaty za prowadzenie rachunku ZFŚS:
  • Wn „Usługi obce” 50 zł
  • Ma „Rachunek bankowy ZFŚS” 50 zł
10. WB – refundacja środków z tytułu prowizji:
  • Wn „Rachunek bankowy ZFŚS” 50 zł
  • Ma „Rachunek bieżący” 50 zł

 Konto 13-9 „Środki pieniężne w drodze”

PRZYKŁAD
  Spółka z o.o. prowadząca sprzedaż usług fryzjerskich na rzecz osób fizycznych ewidencjonuje ją za pośrednictwem kasy rejestrującej. Utargi gotówkowe ujmuje się na koncie „Kasa”, a opłacone kartami płatniczymi na koncie „Środki pieniężne w drodze”. Spółka z o.o. prowadzi ewidencję kosztów tylko w zespole 4. Z raportów dobowych za październik wynika, że wartość sprzedaży wyniosła brutto 25.200 zł (w tym VAT: 1.867 zł), z tego wpłacono do kasy rejestrującej 15.000 zł, natomiast zapłata kartami płatniczymi wyniosła 10.200 zł. Wysokość prowizji pobranej w październiku za obsługę terminala, zgodnie z otrzymaną fakturą VAT, wynosi brutto 246 zł (w tym VAT podlegający odliczeniu: 46 zł). Na rachunek bankowy spółki wpłynęła wartość należności za usługi opłacone kartami płatniczymi, po pomniejszeniu o pobraną prowizję za obsługę terminala. Operacje gospodarcze:
1. Dobowe raporty fiskalne – wartość sprzedaży uregulowana gotówką:
  • Wn „Kasa” 15.000 zł
  • Ma „Rozrachunki publicznoprawne – z tytułu VAT” 1.111,11 zł
  • Ma „Przychody ze sprzedaży” 13.888,89 zł
2. Dobowe raporty fiskalne – wartość sprzedaży uregulowana kartą płatniczymi:
  • Wn „Środki pieniężne w drodze” 10.200 zł
  • Ma „Rozrachunki publicznoprawne” – z tytułu VAT 755,56 zł
  • Ma „Przychody ze sprzedaży” 9.444,44 zł
3. Faktura VAT – Prowizje pobrane za transakcje z użyciem kart płatniczych:
  • Wn „Usługi obce” 200 zł
  • Wn „Rozrachunki publicznoprawne” – z tytułu VAT 46 zł
  • Ma „Rozrachunki dostawcami” 246 zł
4. WB – wpływ należności na rachunek bankowy:
  • Wn „Rachunek bankowy” 9.956 zł
  • Ma „Środki pieniężne w drodze”.9.956 zł
5. PK – rozliczenie prowizji:
  • Wn „Rozrachunki z dostawcami” 246 zł
  • Ma „Środki pieniężne w drodze” 246 zł
PRZYKŁAD
Na 31 grudnia stan środków pieniężnych na rachunku bankowym jednostki wyniósł 20.000 zł. Dnia 31 grudnia przy użyciu karty płatniczej jednostka podjęła z bankomatu do kasy gotówkę w kwocie: 4.000 zł. Bank obciążył rachunek bankowy kwotą pobranej gotówki 3 stycznia kolejnego roku. Zgodnie ze stosowanymi w jednostce zasadami płatności dokonywane za pomocą karty płatniczej jednostka ewidencjonuje przy użyciu konta „Środki pieniężnew drodze”. Operacje gospodarcze:
A. Zapisy w księgach grudnia
1. KP – pobranie gotówki z bankomatu i przyjęcie do kasy: 4.000 zł
  • Wn „Kasa” 4.000 zł
  • Ma „Środkipieniężnew drodze” 4.000 zł
B. Zapisy w księgach stycznia
1. WB – obciążenie rachunku bankowego kwotą podjętej gotówki: 4.000 zł:
  • Wn „Środkipieniężne w drodze” 4.000 zł
  • Ma „Rachunek bieżący” 4.000 zł

 Konto 14 „Krótkoterminowe aktywa finansowe”

PRZYKŁAD
Firma A otrzymała od dłużnika weksel obcy w celu pokrycia należności za dostarczone towary. Zgodnie z porozumieniem wekslowym suma wekslowa obejmuje należność główną 59.000 zł oraz 1.000 zł tytułem wynagrodzenia za odroczony termin płatności. Weksel płatny jest 92. dnia od daty wystawienia. W 42. dniu od daty wystawienia firma A przekazała weksel do dyskonta w banku (dyskonto = potrącenie przez bank pewnej części sumy nominalnej weksla, w wypadku skupu weksla przed terminem płatności). Bank przyjął weksel do dyskonta i zastosował 9% stopę dyskontową. Operacje gospodarcze:
1. Pokrycie należności wekslem obcym przekazanym przez dłużnika 60.000 zł:
  • Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 60.000 zł
  • Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 59.000 zł
  • Ma „Przychody finansowe” 1.000 zł
2. WB – wykup weksla przez bank (dyskonto weksla w banku). Obliczenie dyskonta: 9% × (50 dni : 365 dni) × 60.000 zł = 739,73 zł. Wartość weksla na 50 dni przed terminem płatności: 60.000 zł – 739,73 zł = 59.260,27 zł:
  • Wn „Rachunek bankowy” 59.260,27 zł
  • Wn „Koszty finansowe” 739,73 zł
  • Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 60.000 zł

Konto 14-5 „Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe”

PRZYKŁAD
Stan środków pieniężnych na rachunku bankowym jednostki wynosi 48.000 zł. W danym okresie jednostka nabyła 400 akcji (traktując je jako krótkoterminową inwestycję). Cena zakupu jednej akcji wynosiła 25 zł, a wartość opłaconej rachunku bankowego prowizji dotyczącej tego zakupu wyniosła 320 zł. Na koniec okresu sprawozdawczego dokonano przeszacowania wartości akcji (na dzień przeszacowania cena rynkowa jednej akcji wynosiła 26,50 zł). Następnie sprzedano połowę akcji po cenie sprzedaży 30 zł. Na koniec kolejnego okresu sprawozdawczego dokonano wyceny pozostałych akcji (w dniu wyceny cena rynkowa 1 akcji wynosiła 24 zł). Proszę zaksięgować operacje gospodarcze, wynikające z podanej treści, przyjmując założenie, że jednostka wycenia krótkoterminowe aktywa finansowe według: a) wartości godziwej (ceny rynkowej), b) niższej z dwóch cen: ceny nabycia lub rynkowej. a) Wycena według wartości godziwej Operacje gospodarcze:
1. Nabycie akcji (wartość w cenie nabycia) (400 × 25 + 320) = 10.320 zł:
  • Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 10.320 zł
  • Ma „Rachunek bankowy” 10.320 zł
2. Przeszacowanie akcji – wzrost wartości [400 × (26,50 – 25,80)] = 280 zł:
  • Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 280 zł
  • Ma „Przychody finansowe” 280 zł
3. Sprzedaż akcji: wartość księgowa akcji (200 × 26,50) = 5.300 zł:
  • Wn „Koszty finansowe” 5.300 zł
  • Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 5.300 zł
4. Sprzedaż akcji: wartość w cenie sprzedaży (200 × 30) = 6.000 zł:
  • Wn „Rachunek bankowy” 6.000 zł
  • Ma „Przychody finansowe” 6.000 zł
5. Przeszacowanie pozostałych akcji – zmniejszenie wartości [200 × (26,50 – 24)] = 500 zł:
  • Wn „Koszty finansowe” 500 zł
  • Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 500 zł
b) Wycena według niższej z dwóch cen: nabycia lub rynkowej
Operacje gospodarcze:
1. Nabycie akcji (wartość w cenie nabycia) (400 ×25 + 320) = 10.320 zł:
  • Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 10.320 zł
  • Ma „Rachunek bankowy” 10.320 zł
2. Sprzedaż akcji: wartość księgowa akcji (200 × 25,80) = 5.160 zł:
  • Wn „Koszty finansowe” 5.160 zł
  • Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 5.160 zł
3. Sprzedaż akcji: wartość w cenie sprzedaży (200 × 30) = 6.000 zł:
  • Wn „Rachunek bankowy” 6.000 zł
  • Ma „Przychody finansowe” 6.000 zł
4. Przeszacowanie pozostałych akcji – zmniejszenie wartości [200 × (25,80 – 24)] = 360:
  • Wn „Koszty finansowe” 360 zł
  • Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe” 360 zł

Sprawdź przykłady księgowań na kontach:

Sprawdź konta z polityki rachunkowości >

Katarzyna Trzpioła

Autor: Katarzyna Trzpioła

Doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu, adiunkt na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, praktyk, wieloletni szkoleniowiec i dydaktyk, autorka wielu publikacji z zakresu rachunkowości finansowej podatkowej, MSSF i rachunkowości zarządczej. Współpracuje z następującymi redakcjami: Portal FK, Rachunkowości i Podatki dla praktyków, Nowe Standardy Sprawozdawczości.